Het gebruik van grondstoffen halveren voor Wageningen University & Research
De overeenkomst die WUR, PreZero en Witteveen+Bos eind 2021 sloten is gebaseerd op een nieuwe kijk op grondstoffen en afvalmanagement. Van de verwerking van afval aan de achterkant van de bedrijfsvoering, naar het voorkomen van afval aan de voorkant van de organisatie van WUR. In de samenwerking zoeken de drie partners naar manieren om te voorkomen dat waardevolle grondstoffen überhaupt afval worden. Allerlei oplossingen worden gezamenlijk onderzocht, zoals het verminderen van inkoop, het slimmer inkopen en het hergebruik van materialen en grondstoffen. Met andere woorden heet dit: Material Flow Management (MFM).
De uitdaging
Andere kijk op afval en grondstoffen
WUR deed vier jaar geleden al onderzoek naar eigen inkoop en uitstroom van afval. “Nu zochten we naar een coalitie met partners om onze bedrijfsvoering om te buigen naar circulariteit en grondstoffenmanagement”, aldus Annet de Haas, hoofd Location Facilities van WUR. “Dat is gelukt! We werken inmiddels één jaar samen aan onze ambitie om het gebruik van grondstoffen te halveren. Onze doelstelling vraagt om een compleet andere manier van denken: van afval naar grondstoffen. Dit vraagt om een omslag van ons allemaal en PreZero zit zeker niet als een ‘normale’ afvalverwerker bij ons aan tafel. Ik vind dat heel sterk van ze.”
De oplossing
Eerste jaar van samenwerking
2022 was voor WUR, PreZero en Witteveen+Bos een jaar van kennismaking en inzicht. Omdat het een duurzaam partnership voor MFM betreft, hebben de partners goed de tijd genomen voor het maken van afspraken en het schetsen van alle randvoorwaarden voor succes. En dat blijft afstemmen met elkaar. Verder brachten de projectleiders van PreZero de afvalstromen van achttien locaties op de campus in beeld. Ook de operationele afvalinzameling werd ingeregeld. Daarbij hebben de partners in het eerste jaar direct een aantal verbeteringen doorgevoerd. Andere inzichten komen juist in aanmerking voor vervolgonderzoek.
Gebruik van kennis WUR
Céline Knubben, projectleider Zero Waste van PreZero: “Als universiteit en als opdrachtgever heeft WUR veel kennis in huis. Over voedselverspilling, plastic verpakkingen en gebruikersgedrag van bijvoorbeeld inkoopmedewerkers, cateraars en studenten. Het is zonde om die waardevolle kennis níet te gebruiken. Zo zijn we met workshops en kennissessies het gesprek aangegaan met medewerkers van de catering, wetenschappers en studenten. Over bijvoorbeeld cateringafval. En over tissues van papier, goed voor bijna 9% van al het restafval, weten we uit onze grondstoffenanalyse. We vroegen: Is dit resultaat herkenbaar voor WUR? Wat is het onderzoeken waard volgens medewerkers en studenten? Zijn bijvoorbeeld een betere informatievoorziening of signing op afvalbakken een oplossing? Het gevolg is dat we samen ook de eerste onderzoekende projecten of fieldlabs zijn gestart: een Fieldlab Tissues en een Fieldlab Catering voor de vermindering van afval.”
Het resultaat
Prachtig proces voor WUR
Een focus op alleen afval is niet de focus van de toekomst. WUR, PreZero en Witteveen+Bos zijn het daar duidelijk over eens. Annet de Haas van WUR: “Wij kijken niet naar afval maar naar grondstoffen. Iedereen in de samenwerking is daar heel gedreven in. Het gaat hier om een contract op afvalverwerking met kpi’s én om een partnerschap voor het behalen van onze ambitie, met PreZero als hoofdaannemer. Dat gooit alle gangbare afspraken open en het is zoeken naar een modus die werkt voor alle drie de partners. Ik vind het een prachtig proces dat onze organisatie veel goed doet. Soms komen we erachter dat we een afvalstroom als grondstof nog wat op kunnen laten brengen. Of levert iets slimmer inkopen een directe besparing op kosten. Maar bovenal: met deze manier van samenwerken zijn we op weg naar een circulaire bedrijfsvoering voor WUR.”
Vooruitkijken
Inzicht in gebruik van grondstoffen
Rob Dijcker: “De kennis die we opdoen uit het MFM-model helpt ons daarnaast om in te zoomen op specifieke productstromen. Is iets écht nodig? Is er een beter alternatief? Op elk moment hebben we het inzicht in het gebruik van grondstoffen en de bijbehorende impact op het milieu. We kijken gezamenlijk continu naar mogelijkheden om mee aan de slag te gaan. Wat heeft effect? Waar ligt een kans? Dat we dit soort vraagstukken kunnen oppakken samen met WUR en PreZero is veel waard. Het gaat hier om een circulaire toekomst waarin we grondstoffen niet verloren laten gaan.”
''Als universiteit en als opdrachtgever heeft WUR veel kennis in huis. Over voedselverspilling, plastic verpakkingen en gebruikersgedrag van bijvoorbeeld inkoopmedewerkers, cateraars en studenten.”
Céline Knubben
Projectleider Zero Waste bij PreZero
MFM-model met koppeling inkoop
De overeenkomst en samenwerking in dit partnership is een bijzonderheid. Dit geldt ook voor het datamodel dat inzicht geeft in grondstoffen. Ingenieurs- en adviesbureau Witteveen+Bos, ontwikkelde als onmisbare kennispartner een uniek MFM-model. Voor het eerst werden cijfers over uitgaande stromen gekoppeld aan de data van inkomende stromen, afkomstig uit het inkoopsysteem van WUR. “Het datamodel geeft ons inzicht in hoe het vanaf de inkoop van producten en grondstoffen anders kan”, aldus Rob Dijcker, programmamanager Circulair & Net Zero Solutions van Witteveen+Bos. “Een van de grote uitdagingen is om die inkoopinformatie te vertalen naar afvalstromen. Een notitieboek met ringband zien we op die manier als een stroom van papier, metaal en verpakkingsmateriaal zoals plastic folie of karton.”