Column: Meer gevaarlijk afval recyclen kan: als we allemaal ons steentje bijdragen

Bij gevaarlijk afval denken we al snel aan afval van bedrijven, zoals brandbaar materiaal, chemicaliën of specifiek ziekenhuisafval. Maar sta je er ook weleens bij stil dat Nederlandse huishoudens ook gevaarlijk afval produceren? Schoonmaakmiddelen in allerlei geconcentreerde vormen zijn bijvoorbeeld erg gevaarlijk voor het milieu. Ook tl-lampen, verf en batterijen vallen onder deze specifieke afvalstroom. Gelukkig kunnen we gevaarlijk afval tegenwoordig steeds beter recyclen. En er zijn volop kansen voor nog meer hergebruik, want de technieken en toepassingen om gevaarlijk afval te verwerken, blijven in ontwikkeling. Om hier stappen in te zetten moeten we allemaal ons steentje bijdragen: de overheid, het bedrijfsleven én de consument.

"Gelukkig kunnen we gevaarlijk afval tegenwoordig steeds beter recyclen"

Jakob Huisman, Value Chain Directeur Gevaarlijk Afval

Als specialist in duurzame afvalverwerking houden wij ons bij PreZero bezig met de inzameling en verwerking van verschillende afvalstromen, waaronder gevaarlijk afval. Dit is afval dat gevaarlijk of schadelijk kan zijn voor mens, dier of milieu. Bij de verwerking van gevaarlijk afval komt heel wat kijken. Alleen al omdat er miljoenen chemische verbindingen zijn en de lijst met gevaarlijke stoffen lang is. Om te beginnen moeten we bepalen met wat voor stof of samenstelling van stoffen we te maken hebben.

Gevaarlijk afval op de juiste manier aanleveren

Bedrijven zijn verplicht om aan te geven wat de samenstelling van hun gevaarlijk afval is. Het komt voor dat een bedrijf dit niet weet. In die gevallen kunnen we een monster van het afval nemen en het analyseren. Een lastig en soms ook kostbaar proces. Het helpt dus enorm als we kunnen vertrouwen op de gegevens die we ontvangen. Bij consumenten werkt dit anders. Het is logisch dat consumenten niet altijd weten wanneer ze met gevaarlijk afval te maken hebben. Daarom wordt in de communicatie rondom de recycling de focus meer gelegd op producten dan op materialen. Iedereen kent inmiddels de inleverpunten voor batterijen wel. Maar er komen steeds meer inleverpunten voor gevaarlijk afval. Zoals afvalbakken voor elektronische apparaten en een speciale ‘gevaarlijke afvalbalie’ in de milieustraat.

65% opnieuw gebruikt

Op dit moment wordt ongeveer 65% van het gevaarlijk afval gerecycled of hergebruikt. Zo worden oplosmiddelen gedistilleerd om daarna opnieuw te gebruiken als oplosmiddel. Watergedragen verf wordt een basisgrondstof die de industrie gebruikt voor nieuwe watergedragen verf. Sommige zuren en basen kunnen verwerkt worden tot kunstmest. Bij een TL-buis wordt het kwik eruit gehaald en dan wordt 99% van de buis, zoals het glas en metaal, weer opnieuw gebruikt. Accu’s worden gerecycled tot nieuwe accu’s, enzovoort. Maar dat percentage kan omhoog. Op dit moment kijken we bijvoorbeeld naar allerlei initiatieven voor het verwerken van batterijen en spuitbussen.

Dure technieken voor relatief kleine afvalstromen

Gevaarlijk afvalstromen zijn vaak relatief klein en de installaties vereisen hoogwaardige, en daarmee dure technieken. Op dit moment moeten gevaarlijke stoffen vaak binnen Europa worden vervoerd naar gespecialiseerde verwerkers. De Europese wetgeving wil dat we meer afval in eigen land verwerken, en daar streven we bij PreZero ook naar. Tegelijkertijd zorgt ons overheidsbeleid ervoor dat het verkrijgen van de vergunning voor het bouwen van installaties jaren kost.

Extra verwerkingsinstallaties bouwen in Nederland is dus zeker een mogelijkheid, maar kost veel tijd en geld. Zo’n enorme investering is vaak niet binnen 10 jaar terugverdiend en een nieuwe installatie is ook niet morgen in gebruik. Bovendien is het onzeker hoelang en in welke hoeveelheden een afvalstroom nog blijft bestaan. Daarin zijn we onder meer afhankelijk van wetgeving. En dat maakt de keuze om wel of niet te investeren in nieuwe verwerkingstechnieken ingewikkeld.

Wat kunnen we nu doen?
Een proactieve houding is belangrijk als we verandering willen realiseren. Daarom proberen we zelf stappen te zetten. Daarin is voorlichting essentieel. Onze klanten, zowel bedrijven als consumenten, moeten weten welke gevaarlijke afvalstromen ze creëren en hoe ze die efficiënt kunnen scheiden. Het mixen van stoffen kan namelijk vervelende reacties geven. Stromen scheiden en gescheiden houden én weten wat je afgeeft, is de basis voor een goede verwerking. Onze bedrijfsmatige klanten kunnen hun vragen over gevaarlijk afval kwijt bij hun contactpersoon binnen PreZero. We denken daarin mee over duurzame en efficiënte oplossingen. Consumenten kunnen de afvalwijzer van hun gemeente gebruiken.

Afval scheiden is essentieel

Het overgrote deel van gevaarlijk afval wordt nu op de een of andere manier nuttig (her)gebruikt; van recycling tot het opwekken van groene stroom. Er blijft slechts een paar procent gevaarlijke stoffen over waar we op dit moment nog niks mee kunnen. Dat wordt opgeslagen zodat we die stoffen later, wanneer er wél een goede verwerking mogelijk is, alsnog kunnen verwerken. En daar zetten we ons bij PreZero elke dag voor in. Samen met het bedrijfsleven, de consument en de overheid. Zo maken we samen de weg vrij voor een samenleving die minder grondstoffen nodig heeft. En meer circulair wordt. Want stel je eens voor: wat als het lukt.