Column: Laveren naar circulair succes: een oproep tot samenwerking in de bouwketen

Bouwen doe je samen. Althans, in de ideale wereld. Bouwen is niet alleen een zaak van bouwbedrijven, maar ook van leveranciers en afnemers. Samenwerking in de keten is cruciaal om te kunnen werken aan een circulaire economie. We hebben elkaar nodig. Architecten, bouwbedrijven, producenten, sloopbedrijven en recyclebedrijven – we moeten samen de cirkel sluiten, van bouw- en sloopafval naar grondstoffen voor nieuwe producten. Samen maken we de bouw beter, efficiënter en duurzamer. Maar om dat te bereiken, moeten we goed nadenken over het hele proces. Aan de voorkant moeten producten goed en circulair ontworpen worden, zodat we aan de achterkant meer materialen kunnen hergebruiken en recyclen.

"Samen maken we de bouw beter, efficiënter en duurzamer."

Gabrie Geelof, Value Chain Directeur Bouw- en sloopafval

Bij bouw- en sloopafval ligt de uitdaging onder andere in de verscheidenheid aan materialen waaruit het afval bestaat. Bouw- en sloopafval bestaat uit onder meer hout, zeefzand, puin, metalen, non-ferro’s en residu. Daarnaast zijn er grote verschillen in het aanleveren van het materiaal; het verschilt nogal eens van kwaliteit. Maar nog belangrijker is het feit dat bouwmaterialen vaak bestaan uit verschillende componenten die we moeilijk van elkaar kunnen scheiden. Want een product kan heel duurzaam zijn, als het is gemaakt van meerdere componenten die niet eenvoudig te demonteren en te recyclen zijn, verdwijnt het aan het einde van de levenscyclus alsnog in de afvalenergiecentrale en wordt het verbrand met energieterugwinning. Met als gevolg dat we de grondstoffen dan niet meer kunnen hergebruiken. En dat is nou juist wat we willen voorkomen.

Makkelijk demonteren, beter recyclen

Neem als voorbeeld een Velux-dakraam. Zo’n raam bestaat uit diverse onderdelen. Wij zamelen deze ramen in en brengen ze naar sociale werkplaatsen. Daar worden ze gedemonteerd en gesorteerd in verschillende stromen zoals hout, glas, metalen en rubber, zodat we zoveel mogelijk materialen kunnen recyclen. Maar we zoeken, samen met de producent, nog een oplossing om het raam volledige demontabel te maken.

Deze samenwerking en ontdekkingstocht is een perfect voorbeeld van samenwerking in de keten. Zo kunnen we tot een situatie komen waarin een producent iets op de markt zet dat wij achteraf weer makkelijk uit elkaar kunnen halen. Als producent kun je een wezenlijk verschil maken in de eindelevensduurfase.

Focus op de keten

In elke branche, en zeker in de bouw, wordt duurzaamheid steeds belangrijker. Er wordt op andere manieren gebouwd, circulair ingekocht en hoeveelheden en benodigdheden worden zorgvuldig doorgerekend. Ook vindt er meer sortering plaats op de bouw zelf. Als de partner op de bouwplaats materialen al goed sorteert, kunnen wij goed recyclebare stromen inzamelen en verwerken. Onze eigen bouwplaats adviseurs denken hier ook graag over mee en leveren zo een belangrijke bijdrage aan deze duurzame stappen op de bouwplaats zelf. Er wordt dus al hard gewerkt aan het voorkomen van afval. Ook worden er al volop duurzame materialen gebruikt, maar dat wil niet zeggen dat ze ook altijd herbruikbaar zijn. Om echt impact te maken, moeten we al in het ontwerpstadium rekening houden met demontage en recycling.

Vraag op gang brengen

Aan de vraagkant moeten ook stappen worden gezet. Circulair inkopen en aandacht voor hergebruikte materialen zijn essentieel. Want ook hier geldt; we kunnen van alles verzinnen, afval inzamelen, demonteren, sorteren en verder verwerken tot grondstof, het product of materiaal moet ook afgenomen worden. De huidige en aanstaande regelgeving (waaronder Environmental Product Declarations) zorgt ervoor dat bedrijven, al dan niet gedwongen, meer duurzaam moeten denken. Door bijvoorbeeld producten in te zetten, die (deels) gemaakt zijn van secundaire grondstoffen. Dat leidt tot een grotere vraag naar gerecyclede materialen en producten en precies dat hebben we nodig. Je moet eerst de vraag op gang brengen, voordat je kunt kijken naar optimale oplossingen.

Samen stappen zetten

Ik zie partners in de keten meer naar elkaar schuiven. De meest innovatieve producenten denken als koplopers al na over een product aan de voorkant en hoe we dat ook aan de achterkant weer netjes en duurzaam kunnen verwerken. In deze ontwikkeling willen wij als PreZero een rol spelen. Wij kunnen en willen onze kennis en ervaring over productontwerp en einde productstatus delen. Maar het is breder, ook architecten, bouwers en sloopbedrijven moet aanhaken. Samen kunnen we hier belangrijke stappen in zetten. We moeten experimenteren, kennis delen en elkaar vinden in oplossingen. Samen laveren we naar een toekomst waarin grondstoffen keer op keer hun waarde behouden. Want stel je eens voor: wat als het lukt.