Column: ook gevaarlijk afval is goed te scheiden

In de Week van de Circulaire Economie (1-6 februari) staat circulair ondernemen in Nederland centraal. Goede voorbeelden krijgen een podium en professionals vanuit bedrijfsleven en overheden ontmoeten elkaar. Allemaal als stimulans en motivatie voor het einddoel: Nederland circulair in 2050. Ook bij PreZero werken we dagelijks aan het versnellen van de circulaire economie. Wij geloven dat we samen steeds grotere stappen kunnen zetten om dichter bij dat doel te komen. We vroegen onze value chain directeuren naar hun toekomstdroom en hoe zij het pad zien richting een circulaire economie. Lees hieronder het verhaal van Jakob Huisman, Value Chain Directeur Gevaarlijk Afval.

PreZero verwerkt een kwart van het ingezamelde gevaarlijk afval in Nederland

Jaarlijks produceert Nederland 1,6 miljoen ton gevaarlijk afval. ‘Gevaarlijk’ omdat het stoffen bevat die schadelijk kunnen zijn voor mens en/of milieu. Denk aan bijvoorbeeld batterijen, oplosmiddelen en spuitbussen. Dit afval komt van particulieren, via de afvaldepots, maar ook van bedrijven, gemeenten, industrie en ziekenhuizen. PreZero haalt jaarlijks ongeveer 150.000 ton gevaarlijk afval op bij zo’n 18.000 klanten. Dat is ongeveer een kwart van al het gevaarlijk afval dat Nederlandse afvalinzamelaars verwerken. En dat is veel. Om je een idee te geven: als we ons aandeel in één keer in zouden zamelen, kun je van de vrachtwagens een file maken van Delfzijl tot Maastricht.

Recyclepercentage kan hoger

Meer dan de helft van het ingezamelde gevaarlijk afval wordt gerecycled, hergebruikt of nuttig toegepast. Nuttig toepassen is bijvoorbeeld gebruiken als brandstof in de cementindustrie als vervanging van kool, gas of olie. Sowieso wordt zo’n 35% gerecycled tot nieuwe grondstof. Dat is al heel mooi, maar als je vraagt naar mijn droom, dan zeg ik: dat percentage hergebruik kan nog veel hoger. Als de wetgeving tenminste meewerkt. Knelpunt is de ZZS-lijst; een door de overheid opgestelde lijst met ongeveer 500 ‘Zeer Zorgwekkende Stoffen’. Stoffen die extra schadelijk kunnen zijn voor de volksgezondheid. Afval waar een ZZS in zit, al is het maar een paar nanogram, maakt recycling veel lastiger of soms onmogelijk. En precies daar lopen we vast.

Hogere milieubelasting

ZZS-afval vraagt om andere verwerkingsroutes waardoor nuttige toepassing is uitgesloten. En dus rijden we honderden kilometers, met duizenden tonnen bruikbaar afval, om het verderop te verbranden. Allemaal omdat er een microscopische hoeveelheid ZZS in zit. De milieubelasting is daardoor vele malen hoger dan die van de stof zelf. Dat moeten we toch niet willen? En dat hoeft ook niet, als je het mij vraagt. Bij het uit-faseren van gevaarlijke stoffen is de afgelopen jaren alle focus gelegd op de afvalverwerking. Terwijl het veel logischer is om producenten te verplichten om te zoeken naar minder schadelijke grondstoffen. Want een stof niet gebruiken, is makkelijker dan die stof achteraf uit een product halen.

We hebben wetgeving nodig

Naast de ZZS-wetgeving, ligt er ook een taak voor de overheid in de prijsverhouding tussen gerecyclede en nieuwe grondstoffen. Nieuwe grondstoffen zijn vaak veel goedkoper, waardoor het voor een producent niet aantrekkelijk is om voor recyclaat te kiezen. We kunnen het recyclepercentage steeds verder opvoeren, maar er moet ook een afzetmarkt voor zijn. Zolang ‘virgin’ grondstoffen goedkoper zijn dan recyclaat, bereiken we nooit een volledig circulaire economie. Als recyclingbedrijven, producenten en overheid hebben we elkaar nodig om gezamenlijk, met innovaties,  afstemming  en een beetje sturende wetgeving, deze nieuwe economie te creëren.

Kansen te over

Ondanks de hobbels die we nog moeten nemen, ben ik heel positief over de circulaire toekomst. We hebben alle kennis, kunde en bereidheid in huis om gevaarlijk afval hoogwaardig te recyclen. Zo recyclen we al oplosmiddelen uit de industrie die we destilleren en als nieuw product terug leveren aan dezelfde klanten. Ook bijvoorbeeld batterijen en tl-buizen kunnen we vrijwel volledig recyclen. Met ondersteunend overheidsbeleid kunnen we eenvoudig naar een nóg hoger recyclingpercentage. Zodra daar meer lucht in komt, komt Zero Waste elke dag een stap dichterbij.